พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 11 มิถุนายน 2568

ที่ประเทศแคนาดา มีเด็กอายุ 6 ขวบอยู่ชั้น ป. 1 ชื่อไรอัน น่าสนใจมาก

วันหนึ่งครูสอนเกี่ยวกับเรื่องความแห้งแล้งในแอฟริกา แล้วก็พูดว่าคนแอฟริกาจำนวนมากขาดแคลนน้ำ ลำบากมาก ต้องขุดบ่อน้ำ แล้วก็ใช้น้ำจากบ่อนี้ในการดำรงชีพ ไรอันฟังแล้วก็สะดุดใจ ในใจก็นึกว่ามันไม่ยุติธรรมเลยที่แคนาดาเราใช้น้ำกันอย่างสบาย บางทีใช้น้ำกันอย่างฟุ่มเฟือย แต่ว่าที่แอฟริกาแม้กระทั่งน้ำกินก็ลำบาก เด็กก็ล้มตายเพราะน้ำไม่สะอาด

แกก็เลยถามครูว่าบ่อน้ำในแอฟริกานี้ บ่อหนึ่งนี้ใช้ทุนเท่าไหร่ในการขุด ครูก็ตอบว่า 2,500 บาท ไรอันตั้งใจว่าจะช่วยหาทุนให้คนแอฟริกันได้มีเงินขุดบ่อน้ำ เด็กอายุ 6 ขวบหาทุนอย่างไร แกก็รับจ้าง รับจ้างจากแม่

ฝรั่งเวลาเขาต้องการเงิน เขาไม่ได้แบมือขอแม่ แต่ว่ารับจ้าง บางคนก็ไปรับจ้างตัดหญ้าจากเพื่อนบ้านก็ได้เงินมา แต่ไรอันยังเล็กก็เลยรับจ้างแม่แทน ได้เงินจากแม่ก็เก็บเล็กผสมน้อย 4 เดือนก็ได้ครบ 2,500 แล้วเอาไปมอบให้ครู

"ครูครับ ผมหาเงินมาได้ 2,500 จะให้ครูช่วยเอาไปให้ชาวแอฟริกาเขาขุดบ่อน้ำครับ" ครูแปลกใจเพราะไม่คิดว่าไรอันจะเอาจริง เพราะไรอันก็แค่ ป. 1 เท่านั้น และ 2,500 ที่ครูพูดไปก็พูดส่งเดชอย่างนั้น

เพราะจริงๆ แล้วขุดบ่อน้ำนี้ใช้เงินถึง 70,000 บาท พอไรอันรู้ ก็ไม่เฉย ตั้งใจว่าจะไปหาเงิน 70,000 บาทนี้ให้ได้ ทำอย่างไร ก็มีคนแนะนำให้ไปพูด ไปบรรยายเพื่อระดมทุนจากที่ต่างๆ คนก็ช่วยเพราะว่าประทับใจไรอันที่เป็นเด็ก แต่อยากจะช่วยคนในอีกซีกโลกหนึ่ง และก็เห็นใจชาวอาฟริกันจริงๆ ด้วย สุดท้ายได้เงิน 70,000 ขุดบ่อน้ำได้ 1 แห่งที่อูกานด้า

แลัวยังได้กับชาวบ้านตั้ง 5,000 คนที่จะได้ประโยชน์จากบ่อน้ำนี้ ไรอันก็ดีใจมากก็เลยเกิดกำลังใจที่จะหาเงินหาทุนขุดบ่อน้ำให้กับหมู่บ้านต่างๆ ก็มีคนแนะนำให้ทำมูลนิธิไรอัน ไรอันกลายเป็นตัวตั้งตัวตีจัดตั้งมูลนิธิบ่อน้ำ หาเงิน คนก็สนับสนุน ภายใน 1 ปีหาเงินช่วยขุดบ่อน้ำได้ตั้ง 1,000 แห่ง คนที่ได้ประโยชน์จากบ่อน้ำที่ไรอันหาเงินมาได้นี้มีถึง 2,000,000 คน

น่าทึ่งมาก เด็กแค่ 6-7 ขวบสามารถจะช่วยคนได้ถึงเป็นล้าน เป็นเพราะใจ ใจที่นึกห่วงใย หลายคนพอได้ยินได้ฟังเรื่องแบบนี้ก็เฉยๆ อาจจะรู้สึกเห็นใจและบริจาคเงินเล็กๆ น้อยๆ

แต่ไรอันจริงจังมาก เพราะรู้สึกว่าตัวเองโชคดี เรานี้มีน้ำใช้แต่คนอื่นเขาลำบาก แล้วก็ไม่อยู่เฉย ไม่แบมือขอด้วย หาเงินเอง รับจ้างที่บ้านโดยที่ไม่ได้บอกแม่เลย ถ้าบอกแม่ แม่คงจะให้เงินเยอะแยะ แต่ว่าไรอันตั้งใจดีไม่บอกแม่ด้วย แม่ไม่รู้ ครบ 4 เดือนเขาได้ 2,500 ตกเดือนละ 600 แล้วก็ไปให้ครู

เทียบกับเด็กไทยแล้วต่างกันเยอะ เด็กไทยเวลาอยากได้อะไรก็แบมือขอเงินจากพ่อแม่ อยากได้มือถือ อยากได้แท็บเล็ตก็แบมือขอ แต่ฝรั่งนี้เขาต้องหาเงินเอง สตีเว่น สปีลเบิร์ก นี้ตอนเด็กๆ ชอบถ่ายรูป ทำหนัง พ่อแม่ก็สนับสนุน

แต่พอสปีลเบิร์กอยากจะได้กล้องถ่าย 8 มม. พ่อบอกว่าต้องหาเงินเอง สปีลเบิร์กก็หาเงินเอง ไปรับจ้างทาสีรั้ว รับจ้างตัดต้นหญ้า ขายน้ำมะนาวหน้าบ้าน พ่อก็สมทบทุนนิดหน่อย แต่ว่าเงินก้อนหลักมาจากเงินของสปีลเบิร์กจึงซื้อกล้องได้ ตอนหลังเขาก็เป็นนักทำหนังที่มีชื่อมาก ได้ชื่อว่าเป็น พ่อมดแห่งฮอลลีวูด

อันนี้ก็เป็นเรื่องราวที่เป็นแบบอย่างได้กับเด็กไทยและผู้ใหญ่ไทยด้วยว่า เวลาได้รับรู้ว่ามีคนเดือดร้อนนี้ แม้จะอยู่ห่างไกลคนละทวีปเลยแต่ว่าไม่นิ่งเฉย พยายามที่จะหาเงินหาทองมาช่วยตามกำลัง และเด็กๆ นี้ก็ทำอะไรได้เยอะ

และที่น่าสนใจคือโรงเรียน โรงเรียนเขาแม้ว่าจะอยู่ถึงแคนาดา แต่ก็สอนเด็กให้รู้ถึงความเหลื่อมล้ำ ความเดือดร้อนของเพื่อนมนุษย์ในแอฟริกา มันก็ทำให้เด็กนี้เรียกว่าหูตากว้างไกล แล้วก็ทำให้เด็กนี้เข้าใจโลก อันนี้เมืองไทยเราอาจจะไม่ค่อยได้สนใจสอนเด็กเท่าไหร่ เด็กจึงไม่รู้ว่าตัวเองนี้โชคดีอย่างไรบ้าง

อย่างไรอันนี้เขารู้สึกว่า ตัวเองโชคดีมากที่มีน้ำใช้สบาย เดี๋ยวนี้คนหลายคนไม่ตระหนักว่า การที่ตัวเองมีน้ำใช้อย่างอุดมสมบูรณ์นี้มันโชคดีอย่างไรบ้าง ถ้าเรารู้ว่ามีคนอีกเป็นพันล้านเลย โดยเฉพาะในแอฟริกาที่เขาไม่มีน้ำสะอาดใช้นี้ เราจะรู้สึกเลยว่าเราโชคดี

แต่ว่าหลายคนนี้คิดว่าฉันโชคไม่ดีเลย ไม่มีโทรศัพท์มือถือ ไม่มีแท็บเล็ต ไม่มีอย่างโน้นอย่างนี้ แต่ลืมไปว่า ที่ตัวเองกินอิ่มนอนอุ่น มีน้ำใช้ ถือว่าเป็นโชคแล้ว เพราะว่าคนอีกหลายพันล้านคนนี้ไม่มีโอกาสเหมือนเรา

แต่ที่สำคัญก็คือว่า การที่ไรอันนี้ไม่ได้นึกถึงตัวเองอย่างเดียวแต่นึกถึงผู้อื่นด้วย และก็ไม่อยู่เฉย ก็มีเด็กฝรั่งหลายคนเขาสามารถทำสิ่งที่ไม่น่าเชื่อให้เกิดขึ้นได้

บางคนรู้ว่าเด็กในแอฟริกานี้ตายเพราะโรคมาเลเรียเพราะขาดมุ้ง เด็กผู้หญิงอายุ 5 ขวบก็หาเงินมาซื้อมุ้งให้คนแอฟริกา ไม่ใช่มุ้งหลังเดียว มุ้งหลายหลังเลย เพราะว่าทีแรกก็คิดว่ามุ้งหลังเดียวพอ แต่พอรู้ว่ามันยังไม่พอก็หาเงินมาซื้อมุ้งเพื่อช่วยทำให้เด็กแอฟริกาหลายคน เป็นหลายพันหลายหมื่นเลยรอดตายจากการเป็นโรคมาเลเรีย

อันนี้ก็เป็นลักษณะนิสัยของฝรั่งที่เขาพอเขารู้ว่า พอเขามีความคิดอะไรได้เขาไม่หยุดอยู่เฉย ไม่ใช่แค่คิดแต่ว่าทำด้วย ซึ่งก็เป็นสิ่งที่เด็กไทยและผู้ใหญ่ไทยก็ควรจะเรียนรู้.