นั่งให่ตรงๆ อย่าเบียดกันๆๆ ต่อนี้ไปจะได้บอกอนุศาสตร์มี ๘ อย่าง คือ นิสสัย ๔ และอกรณียกิจ ๔ นิสสัย ๔ เป็นเรื่องสำคัญที่ภิกษุจะต้องศึกษาแต่แรก เพราะเป็นปัจจัยเครื่องอาศัยของบรรพชิต เพื่อที่ได้รู้ และเข้าใจการบริโภคใช้สอยปัจจัย ๔ คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค

อกรณียกิจ ๔ ก็เป็นเรื่องสำคัญที่ภิกษุจะต้องศึกษาแต่แรก เพราะเป็นกิจที่ภิกษุไม่ควรทำ เป็นกิจไม่ดี ไม่งามแก่สมณะ เป็นสิ่งที่ภิกษุทำไม่ได้เป็นอันขาด กิจไม่ควรทำของภิกษุมีมากกว่า ๔ อย่าง แต่ในอนุศาสตร์กล่าวไว้เพียง ๔ อย่างเพราะเป็นข้อสำคัญที่ภิกษุล่วงเข้าแล้ว ขาดจากความเป็นภิกษุ จำเป็นที่ภิกษุผู้บวชใหม่ ซึ่งยังไม่รู้กว้างขวางในพระวินัย ให้รู้ไว้เพียง ๔ อย่างก่อน ฉะนั้นท่านจึงยกขึ้นสอนก่อน ในขณะเมื่ออุปสมบทเสร็จ ดังจะกล่าวต่อไป

บรรพชาอาศัยโภชนะ คือคำข้าวอันหาได้ด้วยกำลังปลีแข้ง เธอพึงทำอุตสาหะในสิ่งนั้นตลอดชีวิต ถ้ามีอติเรกลาภ คือลาภเหลือเฟือ ก็ทรงอนุญาติ เช่น ภัตถวายสงฆ์ ภัตเฉพาะสงฆ์ การนิมนต์ ภัตถวายตามสลาก ภัตถวายในปักษ์ ภัตถวายในวันอุโบสถ ภัตถวายในวันปาฏิบท

บรรพชาอาศัยบังสุกุลจีวร เธอพึงทำอุตสาหะในสิ่งนั้นตลอดชีวิต ถ้ามีอติเรกลาภเป็นลาภเหลือเฟือ ก็ทรงอนุญาติ เช่น ผ้าเปลือกไม้ ผ้าฝ้าย ผ้าไหม ผ้าขนสัตว์ ผ้าป่าน ผ้าแกมกัน เส้นด้าย แกมไหม

บรรพชาอาศัยโคนต้นไม้เป็นเสนาสนะ เธอพึงทำอุตสาหะในสิ่งนั้นตลอดชีวิต ถ้ามีอติเรกลาภเป็นลาภเหลือเฟือ ก็ทรงอนุญาติ เช่น วิหาร เรือนมุงแถบเดียว เรือนชั้น เรือนโล้น ท้องถ้ำ

บรรพชาอาศัยมูตรเน่าเป็นยา เธอพึงทำอุตสาหะในสิ่งนั้นตลอดชีวิต ถ้ามีอติเรกลาภเป็นลาภเหลือเฟือ ก็ทรงอนุญาติ เช่น เนยใส เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย

อันภิกษุผู้อุปสมบทแล้ว ไม่พึงเสพเมถุนธรรม โดยที่สุดแม้ในดิรัจฉานตัวเมีย ภิกษุใดเสพเมถุนธรรม ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร เปรียบเหมือนบุรุษถูกตัดศีรษะแล้ว ไม่อาจมีสรีระคุมกันนั้นเป็นอยู่ ภิกษุก็เหมือนกัน เสพเมถุนธรรมแล้ว ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร การนั้นเธอไม่พึงทำตลอดชีวิต

อันภิกษุผู้อุปสมบทแล้ว ไม่พึงถือเอาของอันเขาไม่ได้ให้ เป็นส่วนขโมย โดยที่สุดหมายเอาถึงเส้นหญ้า ภิกษุใดถือเอาของเขาไม่ได้ให้ เป็นส่วนขโมย บาทหนึ่งก็ดี ควรแก่บาทหนึ่งก็ดี เกินบาทหนึ่งก็ดี ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร เปรียบเหมือนใบไม้เหลืองหล่นจากขั้วแล้ว ไม่อาจเป็นของเขียวสด ภิกษุก็เหมือนกัน ถือเอาของเขาไม่ได้ให้ เป็นส่วนขโมย บาทหนึ่งก็ดี ควรแก่บาทหนึ่งก็ดี เกินบาทหนึ่งก็ดี ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร การนั้น เธอไม่พึงทำตลอดชีวิต

อันภิกษุผู้อุปสมบทแล้ว ไม่พึงแกล้งพรากสัตว์จากชีวิต โดยที่สุดหมายเอาถึงมดดำ มดแดง ภิกษุใดแกล้งพรากกายมนุษย์จากชีวิต โดยที่สุดหมายเอาถึงยังครรภ์ให้ตก ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร เปรียบเหมือนศิลาหนาแตกสองเสี่ยงแล้ว เป็นของกลับต่อกันไม่ได้ ภิกษุก็เหมือนกัน แกล้งพรากกายมนุษย์จากชีวิตแล้ว ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร การนั้นเธอไม่พึงทำตลอดชีวิต

อันภิกษุผู้อุปสมบทแล้ว ไม่ควรพูดอวดอุตตริมนุสสธรรม โดยที่สุดว่าเรายินดีในเรือนร้าง ภิกษุใดมีความอยากอันลามก อันความอยากอันลามกครอบงำแล้ว พูดอวดอุตตริมนุสสธรรมอันไม่มีอยู่ ไม่เป็นจริง คือฌานก็ดี วิโมกข์ก็ดี สมาธิก็ดี สมาบัติก็ดี มรรคก็ดี ผลก็ดี ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร เปรียบเหมือนต้นตาลมียอดด้วนแล้ว ไม่อาจจะงอกอีก ภิกษุก็เหมือนกัน มีความอยากอันลามก อันความอยากอันลามกครอบงำแล้ว พูดอวดอุตตริมนุสสธรรม อันไม่มีอยู่ อันไม่เป็นจริง ไม่เป็นสมณะ ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร การนั้นเธอไม่พึงทำตลอดชีวิต

พระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้รู้ ผู้เห็น เป็นพระอรหันต์ ตรัสรู้ ชอบเองพระองค์นั้น ตรัสศีลไว้โดยชอบแล้ว ตรัสสมาธิไว้โดยชอบแล้ว ตรัสปัญญาไว้โดยชอบแล้วโดยหลายขบวน เพียงเพื่อทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพานนั้น อันเป็นทางย่ำยีความเมาเสีย เป็นทางนำความอยากเสีย เป็นทางถอนอาลัยขึ้นเสีย เป็นทางเข้าไปตัดวนเสีย เป็นทางสิ้นแห่งตัณหา เป็นทางฟอกจิต เป็นทางดับทุกข์ ในศีล สมาธิ ปัญญานั้น สมาธิอันศีลอบรมแล้ว มีผลใหญ่ มีอานิสงค์ใหญ่ ปัญญาอันสมาธิอบรมแล้ว มีผลใหญ่ มีอานิสงค์ใหญ่ จิตอันปํญญาอบรมแล้วย่อมพ้นจากอาสวะอื่นโดยชอบ  คือจากอาสวะคือความอยากได้  จากอาสวะคือความอยากเป็น จากอาสวะคือความไม่รู้ เพราะเหตุนั้นแล เธอพึงศึกษาสิกขา คือศีลยิ่งอยากเคารพ พึงศึกษาสิกขา คือจิตยิ่งอยากเคารพ  พึงศึกษาสิกขาคือปัญญายิ่งอยากเคารพ ในพระธรรมวินัยอันพระตถาคตตรัสประกาศฉะนี้ พึงให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทในนั้นเทอญ อามะภันเต  

ให้พระใหม่เป็นผู้ประเคน จะมีของอะไรถวายพระ ให้พระใหม่เป็นผู้ประเคน บอกด้วยว่าอะไร ถวายอะไร เดี๋ยวจะไม่เรียบร้อย จะผิด บอกให้ถูก หัดรินให้เล็กที่สุด รินน้ำรินให้เล็กที่สุด เพราะว่าจิตมันจะได้เป็นสมาธิ ขอให้รินน้ำให้เล็กท่สุดเพื่อให้จิตมันเป็นสมาธิ ไม่ใช่เทโปร่งๆ และไม่ทำหยดๆ ทำให้น้ำไหลเป็นสายเล็กที่สุด เขาทำกันมาทั้งนั้น  เพราะว่าทำให้จิตมันเป็นสมาธิ ด้วยจิตที่เป็นสมาธินี่ อุทิศส่วนกุศลให้บุคคลที่ล่วงลับไปแล้ว ว่าวันนี้เราได้อุปสมบท ได้ประกอบกุศลอันใหญ่หลวงนั้น อุทิศส่วนกุศลให้ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว เมื่อพระกำลังว่ายะถา รินน้ำแล้วตั้งจิตอุทิศส่วนกุศล พอพระขึ้นว่าสัพพีติโยแล้วก็เทน้ำทีเดียวหมดเลย นั่งพนมมือรับพร ฟังให้ดีนะ ถ้าหากว่าพระว่ายะถา รินๆน้ำให้เป็นเส้นเล็ก แล้วอุทิศส่วนกุศลเรื่อยๆ พอพระขึ้นว่าสัพพีติโยแล้วเทน้ำหมด แล้วพนมมือรับพร

ตั้งจิต อธิษฐานจิต อวยพรให้พระบวชใหม่

ให้พรทายก ทายิกาทั่วไป